Dolina Chochołowska
PrzyrodaZwiedzanie

Dolina Chochołowska

Dolina Chochołowska to najdłuższa i największa dolina w polskich Tatrach, położona w ich zachodniej części. Jej nazwa pochodzi o wsi Chochołów. Dolina Chochołowska to wyjątkowo ładna dolina zasługująca na uwagę szczególnie zimą i wiosną, gdy kwitną krokusy. Dojście do schroniska zajmuje do 2 godzin, a trasa nie należy do wymagających.

Geografia

Dolina Chochołowska ma długość około 10 km i około 35 km² powierzchni. W dolnej części tworzy głęboki wąwóz, w którym występują przewężenia, zwane bramami: Niżnią Bramą Chochołowską i Wyżnią Bramą Chochołowską. Górna część doliny rozdziela się na 3 duże ramiona: Dolinę Starorobociańską, Dolinę Chochołowską Wyżnią i Dolinę Jarząbczą oraz wiele małych.

Dolina Chochołowska
Chochołowski Potok, fot. Bartosz Twarowski

Budowa

Dolina Chochołowska zbudowana jest z 2 głównych rodzajów skał. Część górną budują skały krystaliczne – gnejsy i granity. Część dolną budują skały osadowe – łupki, wapienie kredowe i dolomity triasowe.

W górnej części, powyżej Wyżniej Bramy Chochołowskiej dominują lodowcowe formy geologiczne, w części dolnej – zjawiska krasowe. Efektem zjawisk krasowych są liczne jaskinie z największą Szczeliną Chochołowską na czele.

Historia

Dolina Chochołowska zawdzięcza nazwę oddalonej o kilkanaście kilometrów wsi Chochołów. Wieś już w XVI wieku zajmowała obszar Tatr pomiędzy Wołowcem a Bobrowcem (inne obszary doliny już wcześniej zostały przydzielone innym wsiom starszym od Chochołowa). Dzięki występowaniu w dolinie dużej powierzchni polan i hal, stała się ona największym ośrodkiem pasterstwa w Tatrach. W 1930 roku 70 juhasów wypasało na niej ok. 4000 owiec, ponadto 280 pastuchów wypasało bydło. Ogromna też była liczba szałasów, bacówek i szop.

Dolina Chochołowska miała też swoją przeszłość górniczą. Już od XVI wieku prowadzono na niej prace górnicze i hutnicze, które trwały aż do drugiej połowy XIX wieku. Głównie wydobywano rudy żelaza, które początkowo wytapiano na miejscu, później zwożono je Drogą pod Reglami do huty w Kuźnicach. Niektóre nazwy w obrębie doliny związane są właśnie z tymi pracami (np. Hala Stara Robota, Polana Huciska).

Pierwsi turyści pojawili się tutaj już w XIX wieku. Przed I Wojną Światową dolina uzyskała dużą większą popularność, głównie dzięki narciarzom i taternikom skupionym w Zakopiańskim Oddziale Narciarzy i Towarzystwie Tatrzańskim, które zbudowało schronisko na Starorobociańskiej Równi. W latach 1930–1932 Warszawski Klub Narciarski wybudował duże schronisko na Polanie Chochołowskiej. W czasie II Wojny Światowej szałasy stanowiły bazę dla partyzantów polskich i radzieckich. W czasie walk z partyzantami na początku stycznia 1945 roku Niemcy spalili okoliczne schroniska, liczne szałasy i szopy. Dolina Chochołowska była też miejscem, w którym hitlerowcy rozstrzeliwali zakładników i więźniów. Okoliczne lasy były rabunkowo wycinane na potrzeby dużego zakładu drzewnego Luftwaffe w Czarnym Dunajcu.

Po wojnie w latach 1951-1953 wybudowano nowe schronisko PTTK na Polanie Chochołowskiej, które stało się główną bazą wypadową turystyki letniej i zimowej w tej części Tatr. Polana Chochołowska była ulubionym miejscem turystycznym Karola Wojtyły. W 1983 roku roku papież Jan Paweł II po odbyciu spaceru do Doliny Jarząbczej spotkał się w schronisku z Lechem Wałęsą i jego rodziną. Wydarzenie to upamiętnia ufundowana przez przewodników tatrzańskich tablica na ścianie schroniska.

Wypas owiec - Fot. Łukasz Kurbiel
Wypas owiec – Fot. Łukasz Kurbiel

Własność

Dolina znajduje się na terenie TPN, ale nie jest jego własnością. Należy do Wspólnoty Leśnej Uprawnionych Ośmiu Wsi z siedzibą w Witowie. TPN nadzoruje tylko ich działalność. Na terenie doliny prowadzona jest gospodarka leśna i wycinane są drzewa. Istnieje też pasterstwo, choć nie w takich rozmiarach, jak dawniej. Dzięki temu, że polany są wypasane, a niektóre również koszone, nie ulegają one zarastaniu lasem, jak dzieje się to na polanach będących własnością TPN.

Przyroda

2/3 doliny pokryte jest lasami świerkowymi. W dolnej części występują dolnoreglowe lasy z domieszką buka, jodły i reliktowej sosny zwyczajnej. Występują też liczne turnie, w tym widowiskowe Mnichy Chochołowskie i Siwiańskie Turnie. Szczyty i granie wyższych gór są trawiaste. Atrakcją są też liczne polany i hale z szałasami, większość z nich jest jeszcze wypasana. Wiosną zakwitają na nich masowo krokusy, jesienią zimowit jesienny i jesienne gatunki goryczek.

Stwierdzono tutaj występowanie takich rzadkich w polskich Karpatach roślin, jak: szczwoligorz tatarski, ostrożeń głowacz, storzan bezlistny, zarzyczka górska, turzyca skąpokwiatowa[1]. Dolina Chochołowska jest też ostoją dzikich zwierząt. Odbywają się w niej rykowiska jeleni, występują też niedźwiedzie i świstaki.

Dolina Starorobociańska - Fot. Łukasz Kurbiel
Dolina Starorobociańska – Fot. Łukasz Kurbiel

Dojście i szlaki

Z Zakopanego dojechać można busami do Siwej Polany. Od tego miejsca Dolina Chochołowska jest zamknięta dla samochodów. Na Siwej Polanie znajduje się parking. Dalej przemieszczać się można:

  • pieszo.
  • kolejką turystyczną, która kursuje co pół godziny i dojeżdża do polany Huciska,
  • rowerem. Działa wypożyczalnia rowerów, którymi można dojechać dalej niż kolejką traktorową, bo do leśniczówki,
  • bryczką góralską, którą można dojechać jeszcze dalej – do samej Polany Chochołowskiej.

szlak turystyczny zielony Czas przejścia do Polany Chochołowskiej: 2:00 h (1:40 h w dół)

Z doliny odchodzą liczne szlaki prowadzące na szczytowe partie Tatr Zachodnich oraz do Doliny Kościeliskiej przez Drogę nad Reglami, a także przeł. Iwaniacką.

Ciekawostki

– W 1938 r. usiłowano tutaj pobić światowy rekord wysokości balonem „Gwiazda Polski”, jednak wiatr to uniemożliwił, a powłoka już częściowo wypełniona wodorem wybuchła.

– W Dolinie Chochołowskiej nakręcono do filmu Potop scenę z kuligiem, a także 7. odcinek Janosika. Tutaj również przeprowadzane były szkolenia komandosów i zawody ratowników tatrzańskich.

Zródła:

– http://www.zakopaneiokolice.pl/index.php/dolina-chocholowska-najwieksza-dolina-w-tatrach-polskich/

– http://www.tatry.info.pl/zachodnie/chocholowska/

Podobne wpisy

Dolina Kondratowa

Łukasz Kurbiel

Kościół Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Korzkwi

Łukasz Kurbiel

Kępa w masywie Babiej Góry

Łukasz Kurbiel

Ta strona korzysta z plików cookie. Zakładamy, że nie masz nic przeciwko, ale możesz zrezygnować, jeśli chcesz. Akceptuj Czytaj więcej