ZabytkiZwiedzanie

Plac Centralny w Krakowie

Plac Centralny to centralne miejsce Nowej Huty, główny węzeł komunikacyjny tej krakowskiej dzielnicy oraz miejsce spotkań. Przede wszystkim zaś jest to miejsce spotkania z historią PRL i sztuką socrealizmu. Z Placu Centralnego rozpoczyna się każda wyprawa w głąb Nowej Huty. 

Historia

Budowa Placu Centralnego rozpoczęła się w 1949 roku. Autorami jego projektu byli Tadeusz Ptaszycki oraz Marta i Janusz Ingardenowie. Miał tam powstać teatr, a za nim, na Łąkach Nowohuckich – jezioro. Pośrodku Placu miał stanąć obelisk. Pomysł został jednak zaniechany w połowie lat pięćdziesiątych. W latach 80′ rozpoczęto budowę Nowohuckiego Centrum Kultury w miejscu wspomnianego teatru. NCK miało być jednym z największych domów kultury w Polsce.

W 2004 roku Rada Miasta Krakowa przeznaczyła milion złotych na modernizację Placu Centralnego. Miał zostać przywrócony wygląd Placu sprzed 55 lat. Wykonano w środku deptak z ławkami, zmodernizowano zieleń, pojawiły się ławki, kosze na śmieci, stylowe ogrodzenia zieleni. Na Aleję Róż, jak i na Plac powróciły lampy kandelabrowe.

W 2004 roku Rada Miasta Krakowa zmieniła nazwę Placu, dodając do jego nazwy patrona – Ronalda Reagana.

Widok z głębi Alei Róż – Fot. B. Twarowski

Architektura i położenie

Plac Centralny jest umieszczony peryferyjnie wobec Nowej Huty, położony jest w jej południowej części, na krawędzi skarpy wiślanej. Ma kształt pięcioboku, którego osią symetrii jest linia przedłużająca w kierunku południowym Aleję Róż. W stosunku do niej pod kątem 45 stopni wychodzą z placu 2 aleje. Zachodnia- al. Andersa (dawniej al. Rewolucji Październikowej) prowadzi do nowszych osiedli, a wschodnia – al. Solidarności (dawniej Lenina, w pierwotnych planach miasta zwana też Osią Pracy) prowadzi do kombinatu. Południową podstawę Placu stanowi obecna Aleja Jana Pawła II

Plac Centralny jest symetryczny. Z Placu Centralnego wybiega 5 głównych alej. U ich wylotów, w narożnikowych częściach budynków stoją ryzality z arkadowymi podcieniami. Wprowadzono je dla przedłużenia ścian placu i zwężenia wylotów głównych arterii. Przeszklonymi arkadami otoczony jest cały Plac Centralny. Nad nimi ciągnie się gładki fryz. Na poziomie I kondygnacji mieszkalnej wokół Placu znajdują się porte-fenetre (wysokie okna) z ozdobnymi balustradami i nadprożami. Ostatnia kondygnacja stanowi zwieńczenie budynku jest nieco cofnięta, przypomina attykę z rzędem okien i posiada okładzinę kamienną. Na niej ustawiona była balustrada składająca się z naprzemiennie ułożonych części tralkowych i płycin (obecnie zachowana tylko we fragmencie).

Pomnik Solidarności – Fot. B. Twarowski

Charakterystycznymi elementami Placu Centralnego są arkady, którymi są przykryte niektóre partery sklepowe. Renesansowe i barokowe rozwiązania architektoniczne to przede wszystkim:

  • balkony przypominające renesansowe loggie, ozdobione kolumnami
  • różnego rodzaju zdobienia zewnętrznych elewacji
  • witryny sklepowe przypominające rozwiązania arkadowe

 

Podobne wpisy

Zamek w Suchej Beskidzkiej

Łukasz Kurbiel

Kościół pw. św. Filipa i św. Jakuba w Sękowej

Łukasz Kurbiel

Kościół św. Jana Chrzciciela w Prandocinie

Łukasz Kurbiel

Ta strona korzysta z plików cookie. Zakładamy, że nie masz nic przeciwko, ale możesz zrezygnować, jeśli chcesz. Akceptuj Czytaj więcej