Mogielica

Mogielica – najwyższy szczyt Beskidu Wyspowego, wysokość wynosi 1171 m.n.p.m. Wierzchołkowa część masywu Mogielicy jest nazywana przez miejscową ludność Kopą, ze względu na charakterystyczny kształt.  Ze szczytu i z polan rozpościerają się szerokie widoki na Beskid Wyspowy, Beskid Sądecki, Pieniny, Gorce, Tatry.

Mogielica nie jest typowym wzniesieniem Beskidu Wyspowego, gdyż w różnych kierunkach odchodzą od niego długie boczne grzbiety. Deniwelacje względem dna dolin leżących u jej podnóża sięgają 760 m. Liczne potoki spływające z Mogielicy zasilają rzeki: Słopniczankę, Łososinę, Kamienicę Gorczańską.

Przyroda

25 lutego 2011 na szczycie Mogielicy oraz na jej północnych stokach utworzono rezerwat przyrody Mogielica (powierzchnia 50,44 ha, wraz z otuliną 90,69 ha). Głównym celem rezerwatu jest ochrona głuszca i jego biotopu oraz innych rzadkich gatunków ptaków, ich siedlisk przyrodniczych, a także form skalnych.  Z większych ssaków występują tu: borsuk, popielica, wydra, jeleń, sarna, dzik, ryś, okresowo pojawiają się wilki. Z rzadszych płazów występuje kumak górski, traszka górska i karpacka. Występuje tutaj również aż 105 gatunków ptaków lęgowych, w tym tak rzadkich, jak: głuszec, orlik krzykliwy, cietrzew, puszczyk uralski, włochatka, sóweczka, puchacz, dzięcioły białogrzbiety i trójpalczasty, siwerniak, czeczotka. Dla większości z nich Mogielica jest jedyną ostoją w całym Beskidzie Wyspowym. 

Masyw Mogielicy jest zalesiony. Rosną tu głównie lasy świerkowo-jodłowe i buczyna karpacka. Wierzchołkowe partie porasta jedyny w całym Beskidzie Wyspowym skarlały las świerkowy, fragment regla górnego. 

Polany

W masywie Mogielicy znajdowało się kilkanaście polan. Największa z polan to położona na południowo-zachodnim grzbiecie poniżej szczytu widokowa polana zwana Stumorgi, Polaną Stumorgową lub Halą Stumorgową. Dawniej stały na niej szałasy i mieszkańcy Jurkowa wypasali tu ogromne stada owiec. Obecnie, po zaprzestaniu wypasu, hala stopniowo zarasta, a jej powierzchnia uległa już zmniejszeniu. Na północnym grzbiecie znajduje się dużo mniejsza, lecz bardzo widokowa polana Wyśnikówka. Na przedłużeniu tego grzbietu w północno-zachodnim kierunku znajduje się druga co do wielkości Cyrla. Prowadzi się tu nadal wypas owiec. Turyści wędrujący od przełęczy Rydza Śmigłego w dolnej części podejścia przechodzą przez niewielką polanę Mocurka. Inne polany znajdują się poza szlakami turystycznymi lub już zarosły lasem.

Po załamaniu się pasterstwa, polany ze szkodą dla walorów turystycznych i różnorodności biologicznej stopniowo zarastają w wyniku naturalnej sukcesji ekologicznej.

Ciekawostki

W sierpniu 2008 r. oddano do użytku nową, 20-metrową wieżę widokową.

Kilkadziesiąt metrów na południowy wschód od wierzchołka znajduje się niewielki, metalowy, pamiątkowy krzyż poświęcony Janowi Pawłowi II, który – zanim został papieżem kilkakrotnie tędy wędrował. Na krzyżu jest tabliczka z jego słowami: „Wobec piękna gór czuję, że On jest… i wtedy zaczynam się modlić”. Według ludowych przekazów z miejsca tego zrzucano w dawnych czasach zwłoki samobójców (w owych czasach Kościół zabraniał ich chowania na poświęconym cmentarzu).

W czasie II wojny światowej Hala Stumorgowa wykorzystywana była jako miejsce zrzutów z samolotów alianckich dla działającej w okolicach partyzantki a przy zielonym szlaku w dolnej części Mogielicy, na niewielkiej polance na „Wyrębiskach” jest krzyż, przy którym odbywały się msze partyzanckie.

Z Mogielicą związane jest wiele legend. Według jednej z nich na znajdującym się pod jej szczytem po zachodniej stronie dużym głazie zwanym Zbójnickim Stołem zbójnicy liczyli zdobyte pieniądze, które następnie ukryli w jaskini zwanej Marszałkową Studnią na polanie Poręba. Legenda mają swoje podłoże historyczne gdyż w XVIII w. ukrywał się na Mogielicy znany beskidzki zbójnik Józef Baczyński wraz ze swoim kompanem Świstakiem. Podobno zrabowane przez niego skarby znajdują się zakopane w lesie.

Szlaki 

Mogielica jest ważnym węzłem szlaków turystycznych:

 – zielony z przełęczy Ostrej przez Cichoń, Przełęcz Słopnicką, szczyt Mogielicy (3:15 h, ↓ 2:20 h), Przełęcz Rydza-Śmigłego, Łopień do Dobrej (z Mogielicy 4 h, ↑ 4:45 h),

 – niebieski z Jurkowa przez szczyt Mogielicy 2:45 h, ↓ 2 h), Stumorgową Halę, przełęcz między Mogielicą a Krzystonowem do Szczawy (z Mogielicy 3:30 h, ↑ 4:50 h),

 – żółty z Tymbarku, północnym podnóżem Łopienia, przez Zaświercze, szczyt Mogielicy (5 h, ↓ 4 h), Stumorgową Halę, Krzystonów, Jasień na przełęcz Przysłop (z Mogielicy 3:20 h, ↑ 4.20 h).

szlak papieski – z Limanowej przez Skiełek, Ostrą, Cichoń, Przełęcz Słopnicką, Mogielicę, przełęcz Rydza Śmigłego, Jurków.

 – trasa narciarstwa biegowego od partyzanckiego krzyża na „Wyrębiskach” stokową drogą do osiedla „Groń w Słopnicach. Całkowita długość trasy 20 km