Muzeum Archeologiczne w Krakowie

Muzuem Archologiczne w Krakowie to najstarsza tego typu placówka w Polsce. Gromadzi, opracowuje, przechowuje i konserwuje zabytki archeologiczne oraz upowszechnia wiedzę o dziejach i kulturze najstarszych społeczeństw. Prowadzi także badania wykopaliskowe i prace ratowniczo-konserwatorskie. Prezentuje głównie przedmioty z terenów Małopolski ale można oglądać także m.in. egipskie mumie. 

Historia:

Muzeum Archeologiczne w Krakowie powołano 18 lutego 1850 r. w ramach Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, działającego przy Uniwersytecie Jagiellońskim. Wówcza funkcjonowało jako Muzeum Starożytności Krajowych i mieściło się w Bibliotece Jagiellońskiej przy ul. św. Anny 8.  Od 1 stycznia 1999 Muzeum, jako instytucja samorządowa znajduje się pod opieką Marszałka Województwa Małopolskiego.

Od początku swojego istnienia muzeum prowadzi intensywną działalność badawczą, koncentrując się głównie na Małopolsce. Po II Wojnie Światowej muzuem przeprowadzało wielkie badania na terenie Nowej Huty w związku z budową Huty im. Lenina i Dzielnicy Nowa Huta oraz długoletnie badania w Górach Świętokrzyskich w związku z odkryciem śladów zorganizowanej produkcji żelaza w pierwszych wiekach naszej ery. Muzuem od wielu lat bada przed lokacyjny Kraków.Muzuem uczestniczyło także w projektach poza Małopolską - m.in. w badaniach kurhanu scytyjskiego w Ryżanówce na Ukrainie (odkopano grób wodza scytyjskiego z początków III wieku p.n.e) czy wykopaliskowych w Delcie Nilu, w miejscowości Benha w Egipcie (starożytne Tell-Atrib) i w starożytnej Marei, położonej w pobliżu Aleksandrii.

Zgodnie z intencją Towarzystwa Naukowego Krakowskiego Muzeum funkcjonowało jako "skarbnica pamiątek narodowych". Obok zabytków archeologicznych gromadzono w nim wszelkie pamiątki odnoszące się do dziejów narodu i państwa polskiego (militaria, numizmaty, mapy, dzieła sztuki) oraz różnego rodzaju dokumenty i pamiątki rodzinne. W 1893 roku większość zbiorów historycznych przekazano do Muzeum Narodowego. W zbiorach pozostały tylko zabytki archeologiczne.

Zbiory:

Początek zbiorom w XIX w. dały liczne dary od ludzi. Po powołaniu muzeum zbiory pochodzą głównie z badań wykopaliskowych prowadzonych przez muzeum, samodzielnie, lub wespół z innymi instytucjami. Obecnie w magazynach i na wystawach (łącznie z Oddziałem w Nowej Hucie) znajduje się ponad 500 tys. zabytków o walorach ekspozycyjnych.

Do najcenniejszych kolekcji należą:
- zabytki paleolityczne z jaskiń ojcowskich, w tym najstarsze przejawy sztuki na ziemiach polskich (23-15 tys. lat p.n.e.);
- zbiór malowanych naczyń neolitycznych z Bilcza Złotego na Ukrainie (3800-2700 lat p.n.e.);
- złote ozdoby z kurhanu scytyjskiego w Ryżanówce na Ukrainie (1 poł. III wieku p.n.e.);
- wyposażenie grobu książęcego z Giebułtowa (2 poł. I wieku n.e.);
- wyposażenie grobu wojownika huńskiego z Jakuszowic (1 poł. V wieku n.e.);
- skarb ozdób srebrnych z Zawady Lanckorońskiej (2 poł. X wieku);
- skarb srebrnych monet z początku XI w. z Pleszowa Nowej Huty ( w tym monety Mieszka I, Bolesława Chrobrego);
- kamienny posąg Światowida z IX - X w. z rzeki Zbrucz;
- skład żelaznych grzywien siekieropodobnych (około 4 ton) z IX w. z ul. Kanoniczej w Krakowie;
- bogata kolekcja egiptologiczna, w tym seria sarkofagów (wraz z mumiami), pochodząca z badań wykopaliskowych w el-Gamhud (IV wiek p.n.e.);
- kolekcja starożytności peruwiańskich przekazana przez W. Klugera (II wiek p.n.e. - XV wiek n.e.).

Wystawy stałe:

- Bogowie starożytnego Egiptu 

Zbiory zabytków egipskich pochodzą m.in. z wykopalisk w el-Gamhud przeprowadzonych przez Tadeusza Smoleńskiego w latach 1907-1908. Kolekcję wzbogacono także o znaleziska pochodzące z wykopalisk H. Junkera w Gizie (1913) oraz zabytki z muzeum żołnierzy Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich walczących podczas II wojny światowej w Egipcie.

Można tu oglądać m.in. drewniane sarkofagi i mumie, maski kartonażowe, figurki, posążki, mumie kota i sokoła, fragmenty całunów, stele z II i III wieku, biżuterię. Największa drewniana trumna należała do Aset-iri-khet-es i wraz z drugą, nieco mniejszą, odkryte zostały w el-Gamhud. 

Lekkie światło oraz gwiazdy stylizowane na egipskie tworzą ciekawy nastrój przypominający egipski grobowiec.

Zobacz galerię zdjęć z Muzeum Archeologicznego w Krakowie >>>

- Garncarstwo prahistoryczne

Wystawa przedstawia historię garncarstwa na ziemiach polskich od czasów pojawienia się pierwszych naczyń glinianych w VI tysiącleciu p.n.e. do XII wieku n.e.

- Pradzieje i wczesne średniowiecze Małopolski

Jest to trzy częściowa wystawa przesntująca o środowisko przyrodnicze i zdobywanie pożywienia, sposoby zapewnienia bezpiecznego schronienia oraz zagadnienia związane z dniem codziennym dawnych Małopolan.

- Wozy z Bronocic

Wystawa prezentuje wazę z Bronocic.

- Peruwiańskie zbiory Władysława Klugera

Wystawa przentuje kolekcję peruwiańskiej ceramiki zebraną przez Władysława Klugera pod koniec XIX wieku.

- Dzieje najstarsze i stare gmachu Muzeum Archeologicznego w Krakowie

Wystawa przezntująca historię budynku muzeum. Budynek muzum ma długą historię. Znajdowały się tu kolejno: dwór Gniewosza z Dalewic, siedziba rodu Tęczyńskich zwana Malowanym Dworem oraz XIV-wieczna łaźnia miejska, a od XV do końca XVIII w. kościół św. Michała z klasztorem karmelitów bosych. Po usunięciu z budynku klasztoru zakonników urządzono w nim więzienie, a następnie kościół zmieniono w salę sądową. Zespół gmachów św. Michała (nazwa została od wezwania zburzonego kościoła) służył jako więzienie przez ponad półtora wieku - aż do 1950 roku. Przebywali w nim zarówno przestępcy kryminalni, jak i więźniowie polityczni. Obecnie pomieszczenia więzienne przystosowano na pracownie, bibliotekę, magazyny i sale wystaw.

Zobacz galerię zdjęć z Muzeum Archeologicznego w Krakowie >>>

Tweet