Marsz pamięci z okazji 70. rocznicy likwidacji Getta Krakowskiego

Około 400 osób uczestniczyło w niedzielę 17 marca 2013 r. w Krakowie w Marsz pamięci z okazji 70. rocznicy likwidacji Getta Krakowskiego. Uczestnicy marszu pokonali czterokilometrową trasę z placu Bohaterów Getta do byłego obozu w Płaszowie - tą samą, którą hitlerowcy prowadzili przed laty Żydów. Na ul. Lwowskiej uczestnicy marusz złożyli kwiaty i zapalili znicze przy zachowanym fragmencie muru getta. Kwiaty i znicze składano także pod głazem z tablicą upamiętniającą Żydów pomordowanych na terenach obozu w Płaszowie odmówiono również kadysz za zmarłych. Modlitwę poprowadził rabin Eliezer Gurary z ugrupowania chasydów Chabad Lubawitch. 

Getto krakowskie

(niem. Der judische Wohnbezirk in Krakau - Żydowska dzielnica mieszkaniowa w Krakowie (oficjalna nazwa z czasów okupacji), jid. קראָקעווער געטאָ - Krokewer geto) zostało założone w 1940 roku przez hitlerowskie władze okupacyjne w krakowskiej dzielnicy Podgórze. Było jednym z pięciu największych gett utworzonych przez hitlerowców w Generalnym Gubernatorstwie w czasie II wojny światowej. Przed wojną Kraków zamieszkiwała 60-80 tysięczna społeczność żydowska, w getcie znalazło się około 17 tysięcy osób.

Likiwidacja getta

30 maja 1942 roku Niemcy rozpoczęli systematyczną wywózkę Żydów z getta do obozu zagłady w Bełżcu. W ciągu następnych miesięcy wywieziono tysiące osób. 27 października 1942 roku deportowano 5 tysięcy ludzi (także chorych ze szpitala i dzieci z sierocińca), a 28 października ok. 6 tysięcy Żydów wywieziono lub pognano na piechotę do obozu przejściowego w Płaszowie. Pod koniec roku getto podzielono na dwie części – "A" przeznaczoną dla osób zdolnych do pracy oraz "B" dla dzieci, osób starszych i chorych. Linia graniczna przechodziła wzdłuż placu Zgody. W marcu 1943 roku komendant obozu pracy w Płaszowie Amon Göth polecił przesiedlić mieszkańców getta A do płaszowskiego kacetu.

W dniach 13-14 marca 1943 roku hitlerowcy przeprowadzili ostateczną likwidację getta. Na czele operacji stanął SS-Sturmbannführer Willi Haase. 8 tysięcy Żydów uznanych za zdolnych do pracy zostało przetransportowanych do obozu Kraków-Płaszów. Około 2 tysięcy zostało zamordowanych przez Niemców podczas likwidacji getta, a reszta w obozie Auschwitz-Birkenau.

Obóz Płaszów

To niemiecki obóz pracy przymusowej (niem. Zwangsarbeitslager Plaszow des SS- und Polizeiführers im Distrikt Krakau), później przekształcony w obóz koncentracyjny (niem. Konzentrationslager Plaszow bei Krakau). Założony dla ludności żydowskiej ze zlikwidowanego 14 marca 1943 getta, na terenie dawnych podkrakowskich gmin Podgórze i Wola Duchacka. Powstał jesienią 1942 na terenach dwóch żydowskich cmentarzy z 1887 i 1932, przy ul. Abrahama 3 i przy ul. Jerozolimskiej 25. Początkowo zajmował obszar 5 ha. Był jednym z trzech "Żydowskich Obozów Pracy" utworzonych pod Krakowem (pozostałe dwa zbudowano w Prokocimiu i w Bieżanowie).

W późniejszym okresie teren obozu rozrósł się do 80 hektarów, a liczba więźniów z początkowych dwóch tysięcy osiągnęła 10, a nawet 25 tysięcy, mieszkających i pracujących w 180 różnego rodzaju budynkach i barakach. Na terenie obozu szyto mundury, drukowano dokumenty, rozkazy i inne druki władz hitlerowskich. Były w obozie warsztaty samochodowe, elektryczne, stolarskie, ślusarskie i liczne inne. Więźniowie obozu zatrudnieni też byli m.in. w pobliskich kamieniołomach byłej firmy "Liban & Ehrenpreis".

Filie obozu Plaszow umiejscowione były przy większych zakładach przemysłowych; była wśród nich znana z filmu "Lista Schindlera" Fabryka Naczyń Emaliowanych Oskara Schindlera.

Przez obóz Plaszow przeszło prawdopodobnie około 150 tysięcy więźniów, głównie z Małopolski, Węgier i Słowacji (inne dane określają tę liczbę na około 50 tysięcy). Część z nich była wywożona do obozów w Auschwitz i w Bełżcu oraz na roboty do Niemiec.

 

Źródło: własne, onet.pl, Wikimedia Commons

Tagi: Kraków Płaszów