Kopalnia soli w Bochni to najstarszy zakład przemysłowy w Europie, który pod wieloma względami przewyższa bardziej znaną konkurentkę z Wieliczki. W ostatnich latach bocheńska kopalnia poczyniła wiele by zachęcić do siebie turystów. Podziemna sala gimnastyczna, przeprawa łodziami, ogromna zjeżdżalnia, czy noclegi dla kuracjuszy to tylko niektóre atrakcje.
Historia
Okolice Bochni od około 3500 lat p.n.e. są znane z wydobycia soli. na początku sól otrzymywano przez odparowywanie wody z solanki (sól warzona). Studnie solankowe stały się zalążkiem 2 szybów Gazaris i Sutoris, w których zaczęto wydobywać też sól metodami górniczymi. Szyb Sutoris jest eksploatowany do dzisiaj.
Początki kopalni sięgają roku 1248, w którym odkryto pokłady soli kamiennej. Odkrycie to wywołało duże zainteresowanie księcia Bolesława Wstydliwego, dzięki któremu powstały pierwsze szyby: Sutoris i Gazaris. W krótkim czasie Bochnia zyskała ogromne znaczenie gospodarcze dla Rzeczpospolitej.
Najlepszym okresem w historii kopalni soli w Bochni były czasy króla Kazimierza Wielkiego. W 1368 roku wydał on dokument („Statut żupny”), który ustanawiał zasady rządzące sprzedażą soli. W tym czasie eksportowano już sól do Rusi i na Węgry. W kopalni pracowało od 120 do 150 osób.
W XV i XVI wieku kopalnia zatrudniała już około 500 górników. Wówczas powstały też nowe szyby: Regis, Bochneris, Campi. W XVII wieku za przyczyną wojen i upadku gospodarczego kraju nastąpiło zahamowanie rozwoju przedsiębiorstwa. Od okresu rozbiorów do roku 1918 kopalnia pozostawała pod kontrolą austriacką. Po 1785 roku nastąpił ponowny rozwój przedsiębiorstwa, gdy stanowisko naczelnika objął Dionizy Stanetti. Rozbudowa systemu wentylacji oraz nowy szyb (nazwany później „Stanetti”) zapewniły kopalni funkcjonowanie przez następne dziesięciolecia.
Dopiero w XX wieku przez wyczerpujące się pokłady soli i nierentowność wydobycia nastąpiło zaniechanie produkcji na skalę przemysłową.
W 1981 wpisano historyczne wyrobiska do rejestru zabytków. W 2000 roku rozporządzeniem prezydenta została uznana za pomnik historii.
Zwiedzanie
Dziś kopalnia soli w Bochni to obiekt turystyczny i leczniczy. Zwiedzanie podziemi obejmuje najciekawsze wyrobiska na poziomie IV August (176 metrów głębokości) i VI Sienkiewicz (223 m głębokości). Znajdują się tam wyjątkowe komory, kaplice z rzeźbami i malowidłami oraz historyczne narzędzia i urządzenia górnicze. Wielką atrakcją jest podziemna ekspozycja multimedialna.
Zwiedzanie kończy się w Komorze Ważyn, największym podziemnym pomieszczeniu w Europie wykonanym przez człowieka. Znajdują się tam boisko sportowe, 140 m zjeżdżalnia, restauracja, sklepik z pamiątkami oraz mini plac zabaw. Opcjonalnie program można poszerzyć o przeprawę łodziami.
Funkcje lecznicze
W kopalnia działa ośrodek zajmujący się leczeniem schorzeń układu oddechowego w oparciu o mikroklimat podziemnych komór solnych. Do ich leczenia wykorzystywana jest metoda subterraneoterapii. Choroby, które są objęte leczeniem w kopalni to:
– astma oskrzelowa
– nawracające choroby nosa, zatok, gardła i krtani
– przewlekłe zapalenia oskrzeli i płuc
– schorzenia o podłożu alergicznym
– przewlekła obturacyjna choroba płuc
– rozstrzenia oskrzeli
Ciekawostki
– Odkrycie to jest związane z legendą o św. Kindze. Według niej, gdy polski książę Bolesław poprosił o rękę węgierską królewnę Kingę, ta zwróciła się do swego ojca, aby w wianie nie dawano jej złota i kosztowności tylko sól, którą chciała dać swej przyszłej ojczyźnie. Król Węgier podarował jej najbogatszą kopalnię Siedmiogrodu w Marmarosz. Kinga biorąc ją w posiadanie, wrzuciła do szybu swój zaręczynowy pierścień, a w drodze do Polski zabrała ze sobą górników. W Polsce kazała im szukać soli. Znaleźli ją, a w pierwszej bryle dodatkowo pierścień Kingi.
– W kopalnie organizowane są też pobyty nocne.
