Cerkiew pw. św. Kosmy i Damiana w Skwirtnem to dawna łemkowska cerkiew greckokatolicka. Obecnie cerkiew nalezy do parafii rzymskokatolickiej w pobliskim Uściu Gorlickim.
Historia
Cerkiew została wybudowana w 1837 roku. W roku 1900 oraz w latach 90. XIX wieku cerkiew była gruntownie remontowana. Po akcji „Wisła” w 1947 roku świątynia zaczęła być użytkowana jako kościół rzymskokatolicki.
Architektura
Świątynia jest cerkwią łemkowską typu północno-zachodniego (gdyż Skwirtne znajdowało się na północno – zachodnim obszarze zamieszkiwania łemków). Cerkiew uznawana jest za modelowy przykład XIX-wiecznej cerkwi wzniesionej w tym stylu. Cerkiew jest drewniana, jest budowlą o konstrukcji zrębowej, orientowaną, trójdzielną. Wzniesiona została na planie złożonym z trzech prostokątów zbliżonych do kwadratu: prezbiterium, nawy i babińca (wydzielonej części dla kobiet). Każdy z członów budowli jest nakryty odrębnym dachem.
Wieża cerkwii ma konstrukcję słupową i obejmuje ściany babińca. Wokół wieży znajduje się zachata (lekkie pomieszczenie na słomęlub siano). Cała cerkiew, zarówno ściany jaki i dach, obita jest gontem. Konstrukcja posiada dachy namiotowe bez załamań, uzupełnione kalenicami i zwieńczone pozornymi wielobocznymi latarniami. Na zwieńczeniach znajdują się ozdobne krzyże, każdy w innym kształcie.
Wewnętrzne ściany zdobi polichromia wykonana około 1900 roku. Malowidła na ścianach imitują marmurowe kolumny. Na stropie nawy przedstawiono Trójcę Świętą, zaś na stropie babińca Opiekę Bogurodzicy. Chór zawieszony jest wzdłuż ścian babińca, a także częściowo wzdłuż ścian nawy w zachodniej jej części. Zdobi go rzeźbiona arkadowo balustrada. Wyposażenie cerkwii pw. św. Kosmy i Damiana pochodzi z XIX i początku XX wieku. W prezbiterium umieszczono ołtarz główny z połowy XIX wieku. Prezbiterium oddzielone jest od nawy współczesnym ikonostasem. W jego dolnej części znajdują się cztery ikony z początku XX wieku. Ponad nimi, na ścianie, umieszczono współczesne obrazy apostołów oraz duży wizerunek Chrystusa i Boga Ojca. Po bokach, na ścianie nawy wiszą starsze ikony z początku XIX wieku, będące pozostałością dawnego ikonostasu. Przedstawiają one Matkę Bożą z Dzieciątkiem i Chrystusa Pantokratora. Z dawnego wyposażenia cerkiewnego zachował się dwustronnie malowany krzyż procesyjny, również z początku XIX wieku. Obecnie znajduje się on w przedsionku.