Bajgiel to bułka wypiekana w kształcie pierścienia, najczęściej zdobiona przyprawami i dodatkami takimi jak: czarnuszka, kminek, mak, sól, posypka ziołowa, a także ser i cebula. Ta wyjątkowa bułka przed wypieczeniem musi zostać obgotowana, podobnie jak krakowski obwarzanek i precelek. Ma niepowtarzalny smak oraz chrupiącą i błyszczącą skórkę.
Tradycja:
Pierwsza wzmianka o bajglach pochodzi z 1610 roku. Odnotowano wówczas zwyczaj obdarowywania bajglami przez gminę żydowską każdą kobietę, która urodziła dziecko. Okrągły kształt bułek miał symbolizować cykl ludzkiego życia. Ponadto wierzono, że złocisty pierścień posiada magiczną moc i ma przynieść szczęście nowo narodzonemu dziecku. Bajgla dotyczy także legenda nawiązująca do wiktorii wiedeńskiej z 1683 roku. Wówczas żydowski piekarz, wdzięczny polskiemu królowi Janowi III Sobieskiemu za ocalenie od tureckich najeźdźców, podarował mu w hołdzie specjalny wypiek. Był to charakterystyczny pierścień w kształcie strzemienia (niem. Bugel). Dokładne pochodzenie bajgli nie jest znane. Słowo „bajgiel” pochodzi od środkowo- lub górnoniemieckiego czasownika boygen – zginać i związanego z nim rzeczownika bügel, który znaczy strzemię. Dawniej bajgiel uważano za rarytas, gdyż był wypiekany z drogiej białej mąki.
Na początku XX wieku bajgiel wraz z emigrantami żydowskimi powędrowała do Stanów Zjednoczonych. Szczególną sławę zyskał w Nowym Jorku, gdzie do dziś jest jedną z najczęściej kupowanych bułek. Do 1950 roku był wypiekany ręczenie ale w kolejnych latach ręcznie wypiekane bajgle zostały zastąpione produkowanymi maszynowo.
Warto odnotować, że krakowskie obwarzanki różnią się od bajgli, z którymi są często mylone. Krakowscy pierzarze sprowadzili do Krakowa recepturę oryginalnych nowojorskich bajgli, by pokazać różnicę między obydwoma wypiekami.
Precle i bajgle robi się z ciasta drożdżowego zagniatanego z pszennej mąki z dodatkiem jaj lub bez nich. Różnica pomiędzy nimi uwidacznia się podczas formowania wypieku. Obwarzanki formuje się w pierścienie, spiralnie splatając ciasto. Po upieczeniu są zwarte i zachowują fakturę splotu. Bajgle powstają z nieskręconego ciasta. Wypieczone mają gładką powierzchnię, chrupiącą skórką oraz pulchne ciasto.
Wygląd:
Bajgiel to bułka z wyraźną dziurą w środku. Średnica wynosi 8-12 cm, a grubość ok. 4 cm. Na wierzchu posypana jest czarnuszką, kminkiem, makiem, solą, posypką ziołową lub przyprawową z mieszanki pikantnych przypraw (kminek, pieprz), serem bądź cebulą Z wierzchu ma chrupiąca skórkę a w środku elastyczny miękisz. Bajgiel ma kolor od jasnozłocistego do ciemnozłocistego.
Smak:
Smak bajgla jest jedyny w swoim rodzaju. Nie jest on ani typową bułką, ani też obwarzankiem. Jego sekret wypieku tkwi w lekkim podgotowaniu surowych bułeczek w wodzie z sodą.
Obecnie bajgle są bardzo zróżnicowane – od słodkich do kwaśnych, oraz z różnymi posypkami. Mogą być podawane zarówno na zimno, jak i na ciepło. W Ameryce bajgle tradycyjnie podawane są z serkiem śmietankowym i wędzonym łososiem albo z pastą z innych ryb, np. śledzi czy szprotek. Również dobrze smakują z serkiem śmietankowym i plastrem pomidora.
19.12.2008 bajgiel z Kazimierza został wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych
źródła:
Clarissa Hyman, „Kuchnia Żydowska. Przepisy i opowieści z całego świata”,
http://www.potrawyregionalne.pl/193,3041,_BULKA_Z_DZIURKA__Z_KAZIMIERZA_.htm
http://www.minrol.gov.pl/